Dünya üzerindeki 100’den fazla GS1 Üye Organizasyonu kullanıcılara barkod sisteminin uygulanmasında yardımcı olmaktadır. Bu sayfada barkod sistemine geçmek için atılması gereken adımlar anlatılmaktadır.
10 Adımda Barkod Sistemi
1.Adım: GS1 Firma Ön eki Alınması  
2. Adım: Numaraların Atanması  
3. Adım: Barkodların Basılma Yönteminin Belirlenmesi  
4.Adım: Barkodun Okunacağı Noktanın Belirlenmesi  
5.Adım: Barkod Seçimi  
6. Adım: Barkod Boyunun Belirlenmesi  
7. Adım: Barkod Metninin Belirlenmesi  
8. Adım: Barkod Renginin Belirlenmesi  
9. Adım: Barkod Yerleşiminin Belirlenmesi
10. Adım: Barkod Kalite Planının Oluşturulması

1. Adım: GS1 Firma Öneki Alınması
Barkod Sistemine geçilmesinde ilk adım barkodlar üzerinde kullanılacak olan numaraların alınmasıdır. Bu numaralar GS1 Tanımlama Anahtarları olarak adlandırılır. Bir firmanın GS1 Tanımlama Anahtarları üretebilmesi için GS1 Firma Önekine sahip olması gerekmektedir. GS1 Firma Öneki almak için Ülkenizdeki GS1 Üye Organizasyonuna başvurabilirsiniz.
Türkiye’de GS1 Numarası almak için burayı tıklayınız. http://gs1.tobb.org.tr

2. Adım: Numaraların Atanması
Firmalar GS1 öneklerini aldıktan sonra ticari ürünlerini, kendilerini, lokasyonlarını, taşıma birimlerini tanımlamaya başlayabilir.  Bölgenizdeki GS1 Üye Organizasyonu numaraların atanması konusunda tarafınıza bilgi sağlayacaktır.
Bu konuda http://gs1.tobb.org.tr/yayinlar.php Barkod Uygulama Kılavuzu ve GS1 Sistemi Tanıtım kitapçıklarını inceleyerek bilgi edinebilirsiniz.

3. Adım: Barkodların Basılma Yönteminin Belirlenmesi
Barkodların basılma yönteminin seçilmesi barkodlar üzerinde yer alacak bilgilerin statik (sabit) veya dinamik (değişken) olmasına göre farklılık gösterir. Ticari ürünlerin üzerinde kullanılan ve hep aynı numara içeren GTIN’ler statik barkod numaralarına, taşıma birimleri üzerinde kullanılan SSCC’ler ve seri numaraları dinamik barkod numaralarına örnektir.
Eğer bir ürünün barkodu çok sayıda basılacak ise en ucuz ve kolay yöntem, barkod için master film edinmektir. Master Film, bir makinesinde üretilen, üzerinde barkodun bulunduğu negatif ya da pozitif filmdir. Master filmin üretimi sırasında, barkodun çubukları doğrudan filmin üzerine çizilir. Türkiye içerisinde faaliyet gösteren sertifikalı Master Film Üreticilerine başvurmak gerekir. 
Diğer taraftan az sayıda barkoda ihtiyacınız varsa veya dinamik barkod numaraları kullanıyorsanız barkod basım işlemini lazer veya termal yazıcılar ile kendiniz gerçekleştirebilirsiniz. Barkod basım işlemini kendileri gerçekleştirecek firmalara bölgelerindeki GS1 Üye Organizasyonu ihtiyaç duydukları bilgiyi sağlamaktadır.
Türkiye’de barkod basımı konusunda bilgi edinmek isteyen firmalarımız Yayınlar  bölümümüz altından Barkod Uygulama Kılavuzumuzu inceleyebilir ve internet üzerinden verilen GS1 LEARN eğitimini alabilir. http://gs1.tobb.org.tr/yayinlar.php

4. Adım: Barkodların Okunacağı Noktanın Belirlenmesi
Barkodların alfabesi, boyutu, yerleşimi ve kalitesini düzenleyen kurallar barkodun nerede okunacağına göre değişiklik göstermektedir. Ticari ürünler için aşağıdaki dört olası durumdan biri geçerlidir.
1.Ürün perakende satış noktasında okunmaktadır.
2.Ürün genel dağıtım noktasında okunmaktadır.
3.Ürün hem perakende satış noktasında hem de genel dağıtım noktasında okunmaktadır.
4.Ürünün kendisine özgü okunma noktaları bulunmaktadır. (Tıbbi cihaz ve ürünler)
Ürünün tedarik zincirinin hangi noktasında okunacağının belirlenmesi ile ürüne uygulanacak doğru mevzuat belirlenebilir. Örnek olarak bir ürünün barkodunun hem perakende satış noktalarında hem de genel dağıtımda okunması öngörülüyorsa, perakende noktalarındaki mevzuatla uyumlu olması için EAN ya da UPC barkod alfabelerinden birisinin kullanılması zorunludur. Ancak barkodun genel dağıtımda da okunabilmesi için barkod boyutun büyük tutulması ve barkod ürünün üzerine yerleştirilirken genel dağıtım kurallarının göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Detaylı bilgi için ülkenizdeki GS1 Üye Organizasyonuna ile temasa geçebilirsiniz ve Yayınlar bölümü altındaki Barkod Uygulama Kılavuzu’nu inceleyebilirsiniz. http://gs1.tobb.org.tr/yayinlar.php

5. Adım: Barkod Alfabesinin Seçimi
Barkod alfabesinin seçimi sırasında aşağıdaki noktaların göz önüne alınması gerekir.
Eğer ürününüz perakende satış noktasından geçecekse barkod alfabesinin EAN ya da UPC alfabelerinden biri olması gerekir.
Eğer ürün üzerinde seri numaraları, son kullanma tarihi veya ürünün boyutları gibi değişken bilgiler bulunacaksa ürünün GS1-128 barkod alfabesi ile basılması gerekir.
Eğer kolay yıpranabilen karton gibi ürünler üzerinde sadece GTIN’in yer alması isteniyorsa, ITF-14 barkod alfabesi uygun seçim olabilir.
Barkod alfabesinin seçimi konusunda ülkenizde GS1 Üye Organizasyonuna ile temasa geçebilirsiniz. Yayınlar bölümü altındaki “Barkod Uygulama Kılavuzumuz” yardımcı olacaktır http://gs1.tobb.org.tr/yayinlar.php

6. Adım: Barkod Boyunun Belirlenmesi 
Barkod alfabesi ve üzerinde yer alacak numaralar belirlendikten sonra barkod tasarımı bölümü başlar. Sembol boyunun belirlenmesinde kullanılacak barkod alfabesi, barkodun hangi noktalarda kullanılacağı ve barkodun nasıl basılacağı rol oynar.
EAN/UPC Barkod Alfabeleri
EAN/UPC barkod alfabeleri perakende satış noktalarında çok yönlü okuyucular tarafından okunduğu için GS1-128 ve ITF-14 barkod alfabelerinden farklıdır. EAN/UPC barkod alfabelerinin en-boy oranları sabittir, bu sebeple bir tanesi değiştirildiği takdirde diğer boyutunda karşılık gelen miktarda değiştirilmesi gerekmektedir.
Bu sabit ilişki sebebiyle EAN/UPC barkodları önceden belirlenmiş nominal en ve boylara sahiptir. Ancak bu önceden belirlenmiş boyutların %80 ile %200 arasında küçültülmesine veya büyütülmesine standartlar dahilinde izin verilmektedir. Kullanılan boyutun nominal boyuta oranına büyütme faktörü adı verilir. Barkod alfabelerinin farklı boyutlarda sahip olacakları en ve boylara GS1 Genel Mevzuatından veya Yayınlar bölümü altındaki “Barkod Uygulama Kılavuzu”ndan ulaşabilirsiniz. http://gs1.tobb.org.tr/yayinlar.php
EAN/UPC Büyütme Faktörleri
En az (80%)
Nominal (100%)
En fazla (200%)
EAN/UPC barkodlarının işgal ettiği yerin azaltılması amacıyla barkodların boylarının azaltılmasına (kısaltma uygulamasına) GS1 Standartları çerçevesinde izin verilmemektedir. Kısaltma uygulaması çok yönlü barkod okuyucuların barkodları okumasını olumsuz yönde etkilemektedir bu sebeple kısaltma uygulamasından kaçınılmalıdır.
Detaylı bilgi için ülkenizdeki GS1 Üye Organizasyonu ile temasa geçebilir ve Yayınlar bölümü altındaki Barkod Uygulama Kılavuzu’nu inceleyebilirsiniz. http://gs1.tobb.org.tr/yayinlar.php
Eğer bir ürün üzerindeki barkod hem dağıtım noktasında hem de perakende satış noktasında okunacaksa, bu durumda GS1 Standartlarınca izin verilen büyütme oranı %150 ile %200 arasındadır.  Beyaz eşyalar üzerindeki barkodlar bu uygulamaya örnek gösterilebilir.
ITF-14 ve GS1-128 Barkod Alfabeleri
ITF-14 ve GS1-128 barkod alfabeleri içi de önceden belirlenmiş büyüklükler bulunmaktadır. Bu konuda detaylı bilgi için bölgenizdeki GS1 Üye Organizasyonuna danışabilirsiniz.
Basım Yöntemi
Barkodun basılabileceği en küçük boyut ve uygun bar genişliği ayarlaması barkodların basılacağı yönteme göre değişiklik gösterebilir. Barkodlar basılırken barkod boyutunun ve bar genişliğinin uygunluğu kontrol edilmelidir.

7. Adım: Barkod Metninin Belirlenmesi
Tedarik zinciri boyunca taşınması sırasında barkod zarar gördüğü takdirde barkodun altındaki metin güvenlik mekanizması olarak kullanılır ve sisteme elle giriş yapılır. Barkodların altındaki metinler ile ilgili sıkça sorulan bazı sorulara aşağıda cevap verilmiştir.
Gözle okunabilen metnin belirli bir büyüklükte olması gerekmekte midir?
İlk başta OCR-B yazı karekteri barkodların altındaki metin için belirlenmiştir ancak bugün GS1 standartları kolaylıkla okunabilir olduğu takdirde herhangi bir yazı karakterinin kullanılmasına izin vermektedir. 
Metin barkodun altında mı üstünde mi yer almalıdır?
Barkod metninin barkodun üstünde mi altında mı yer alacağı kullanılan barkod alfabesine göre değişmektedir. EAN/UPC barkod alfabeleri ile metin barkodların altında yer alması gerekir. Ancak ITF-14 ve GS1-128 alfabeleri ile metin barkodun altında veya üstünde yer alabilir.
Metindeki rakamlar arasına boşluk koymamda bir sakınca var mıdır?
Metnin okunmasını kolaylaştırmak için rakamlar arasında boşluk kullanılabilir. Ancak elbette ki bu boşluklar barkod içerisinde belirtilmez.
GS1-128 barkod alfabesi ile AI(Uygulama Tanımlayıcı)’ların etrafında parantezler görüyorum. Bu parantezleri kullanmak zorunlu mu? Parantezler barkodlar içerisinde de yer alıyor mu?
Gözle okunabilen metin içerisinde AI’ların etrafında parantez kullanmak zorunludur. Ancak barkod içerisinde bu parantezlere yer verilmez.
EAN/UPC Barkod alfabelerinin altındaki metinlerde kaç karakter kullanmalıyım?
Bütün UPC-A barkodlarına 12 karakter
Bütün EAN-13 barkodlarında 13 karakter
Bütün EAN-8 ve UPC-E barkod alfabelerinde 8 karakter kullanmalısınız.

8. Adım Barkod Renginin Belirlenmesi
Barkodların okunmasında en yüksek performansı beyaz zemin üzerine siyah çubuklar sağlar.  Ancak eğer diğer renklerin kullanılması isteniyorsa aşağıdaki noktaların dikkate alınması gerekir.
GS1 Standartlarına göre çubuklar koyu renklerden seçilmelidir. (siyah, lacivet, kahverengi, koyu yeşil gibi)
Barkod çubukları tek bir renkten oluşmalıdır.
Zeminler çubuklar ile zıtlık yaratacak açık renklerden seçilmelidir.
Açık renklere ek olarak kırmızı ve kırmızıya yakın renkler (turuncu, pembe gibi) zemin olarak kullanılabilir. Pek çok barkod okuyucu kırmızı bir ışık kullandığı için kırmızı zeminlerin kullanılması sorun yaratmamaktadır.

9. Adım: Barkod Yerleşimi
Barkod Yerleşimi bölümünde barkodun ambalaj tasarımı üzerindeki yerleşimi göz önünde bulundurulmaktadır. Barkod ambalaj üzerinde zarar görmeyecek bir yere yerleştirilmelidir. (Örnek olarak kat yerlerine, kapaklar üzerine ve üzeri başka bir cisimle kapatılacak yerlere yerleştirilmemelidir.
Bazı basım teknikleri barkodların belli şekillerde yerleştirilmesini gerektirebileceğinden barkodun ambalaj üzerinde yerleştirileceği yere karar verilmeden önce barkod üretimi yapacak firma ile görüşülmesi faydalı olacaktır.
Detaylı bilgi için ülkenizdeki GS1 Üye Organizasyonu ile temasa geçebilirsiniz ve Yayınlar bölümü altındaki Barkod Uygulama Kılavuzu’nu inceleyebilirsiniz. http://gs1.tobb.org.tr/yayinlar.php

10. Adım: Barkod Kalite Planının Oluşturulması
ISO/IEC 15416 Barkod Kalite Testi Mevzuatı barkodların kalitesi için standartlar ortaya koymaktadır. Bu standartlar barkod doğrulayıcı adı verilen cihazlar tarafından test edilmektedir.
ISO/IEC yöntemine ek olarak GS1 Standartlar tedarik zinciri boyunca barkodların taşıması gereken asgari kalite standartlarını kullanılan barkod alfabelerine göre belirler. GS1 Standartları ayrıca barkod doğrulayıcılarının aralıklarını ve dalga boylarını da belirler
Küresel geçerliliğe sahip doğrulama yöntemlerini kullanmak üniversitelerin öğrenci kabulünde ortak testleri istemesine benzetilebilir. Küresel ortak standartlar sayesinde dünya genelindeki tedarik zincirlerinde barkodların asgari kalitesi sağlanır.
Pek çok GS1 Üye Organizasyonu üyelerine, barkodların basım kalitesini gösteren barkod doğrulama hizmeti sağlamaktadır. Konuyla ilgili detaylı bilgi için bölgenizdeki GS1 Üye Organizasyonu ile temasa geçebilirsiniz.

KAYNAK : TOBB/GS1 TÜRKİYE